Kurtuluş Savaşı Cepheleri

Türk Kurtuluş Savaşı dünya tarihine altın harflerle kazılmış destansı bir mücadeledir. Anadolu’nun işgal edilmesi sürecinde Mustafa Kemal’in Samsun’a ayak basmasıyla başlayan mücadele Büyük Taarruz ve sonrasında imzalanan Lozan Barışıyla son bulmuş ve bağımsız Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu tamamlanmıştır. Ancak bu söylenildiği kadar kolay olmamış ve Kurtuluş Savaşı’nda üç cephede birden savaşılmak zorunda kalınmıştır. Bu durum ise birçok zorluğu da beraberinde getirmiştir.

• Doğu Cephesi
• Güney Cephesi
• Batı Cephesi

Doğu Cephesi

Kurutuluş Savaşı’nın ilk silahlı mücadelesi doğu cephesinde Ermeni çetelere karşı yapılmıştır. Mondros Mütarekesi anlaşmasına uymayarak başında bulunduğu 15. Kolorduyu terhis etmeyen Kazım Karabekir Paşa bu anlamda Millî Mücadelenin de ilk düzenli ordu komutanıdır. Ermeni çetelerin Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durumdan faydalanarak ve devlet otoritesinin kaybolduğu zamanda yaptığı baskınlar sebebiyle harekete geçen Kazım Karabekir emrindeki kolorduyla hızlı bir şekilde Ermenileri yok etmiş ve doğu cephesinde başarı kazanmıştır. TBMM’nin ilk askeri ve siyasi başarısı olan doğu cephesi ve Gümrü anlaşması bu bakımdan Millî Mücadele tarihi açısından önemlidir. Ayrıca Ermenistan da Misak-ı Milliyi tanıyan ilk yabancı devlet olmuştur.

Güney Cephesi

Güney Cephesinde ise düzenli ordu birlikleri bulunmamaktadır. Sevr Anlaşmasıyla birlikte Fransızlar tarafından işgal edilmeye başlanan Maraş, Antep ve Urfa bölgeleri Kuvayi Milliye birlikleri tarafından savunulmaya çalışılmıştır. Cephenin kaderini Batı Cephesinde alınan başarılar etkilemiştir. İtalyanlarla silahlı mücadele yapılmazken Fransızlar ve onların desteklediği Ermeniler ile halk mücadele etmiştir. Maraş’ta Sütçü İmam, Antep’te Şahin Bey ve Urfa’da Ali Saip Bey bu bölgedeki direniş ve mücadelenin sembolleridir. Cephe Sakarya Savaşı’ndan sonra kapanmış ve Fransa ile İtalya bölgeden çekilmiş Misak-ı Milli sınırlarını tanımışlar ve Hatay haricindeki güney sınırları kesinleşmiştir.

Batı Cephesi

Millî Mücadelede savaşların ve mücadelenin en yoğun yaşandığı cephe olmuştur. Bu bakımdan diğer cephelere nazaran Kurtuluş Savaşı’nın şekillendiği cephe olmuştur. İngiltere destekli Yunan Ordusuna karşı yeni kurulan düzenli ordu ile bu cephede mücadele edilmiştir. İlk başlarda Yunan taarruzunu durdurmak için savunma savaşları yapılmıştır. I. ve II. İnönü savaşları ile birlikte Sakarya savaşı Yunan Taarruzunu durdurmak için yapılmıştır. Buralarda kazanılan başarılar hem iç politikada hem de dış politikada önemli getiriler sağlamıştır.

Londra Konferansı, Moskova Antlaşması, Afganistan Dostluk Anlaşması ve Güney Cephesinin kapanması İnönü Savaşları ile Sakarya Savaşı’nın olumlu neticeleri arasında gösterilebilir. Batı Cephesinin kapanması ve Yunan ordusunun Anadolu’dan tamamen çekilmesi ise Büyük taarruz ve bunun sonucunda imzalanan Mudanya Ateşkesiyle olmuştur. Bu bağlamda Millî Mücadele tam anlamıyla başarıya ulaşmış ve bu sayede de hem Trakya bölgesi hem de İstanbul savaşmadan kurtarılmıştır. Lozan’a giden yol da Mudanya ateşkesinden sonra başlamış ve yeni çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin ayak sesleri duyulmaya başlamıştır.

Bir önceki yazımız olan Versay Barış Antlaşması başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.