Soğuk Savaş Dönemi
İkinci Dünya Savaşı dünya üzerinde iki süper güç meydana getirmiştir. Doğu blokunun lideri ve temsilcisi olan komünist Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile batının öncüsü Amerika Birleşik Devletleri. Bu iki devlet İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünya üzerinde her alanda rekabet içine girmiştir. SSCB’nin dağıldığı döneme kadar geçen bu mücadele dönemi her alanda kendini göstermiş ve bu dönem Soğuk Savaş dönemi olarak adlandırılmıştır. Bu iki devlet sıcak askeri çatışmaya bu dönemde girmemiş ancak destekledikleri devletlerin arkasında birçok kez birbirleriyle savaşmışlardır. Kore Savaşı, Vietnam, Afganistan ve daha dünyanın birçok noktasında karşı karşıya gelmişlerdir.
Komünizm ile Kapitalizmin Mücadelesi
SSCB onlarca milleti egemenliği altına almış ve buralarda komünist bir yönetim benimsemiştir. Ayrıca dünya üzerinde bunu yaymak adına birçok siyasi ve askeri politika yürütmeye başlamıştır. İngiltere Başbakanı Winston Churchill demir perde ifadesi ile SSCB topraklarında yaşayan milletleri inleyen mazlum milletler olarak ifade etmiştir. Bununla birlikte SSCB’nin yayılmacı politikasını çıkarlarına uygun görmeyen ABD ve batı bloku ise bunu engellemek adına siyasi adımlar atmaya başlamış ve bu anlamda çekişme başlamıştır.
Soğuk Savaş’ın İlk Perdesi Türkiye
Komünizme karşı tam bir savaş açan batı bloku bu bakımdan SSCB tehlikesi altında olan devletlere de destek sözü vermekteydi. Türkiye de bu devletlerden biri olarak öne çıkıyor. Stalin’in Ardahan ve Kars bölgesinden talep etmesi Türkiye’yi batı bloğuna yanaştırmıştır. ABD başkanı Truman’ın SSCB baskısı altındaki devletlere yardım vadetmesi de bunda etkili olmuştur. Bu çerçevede Avrupa Devletleri başta olmak üzere özellikle Yunanistan ve Türkiye ABD’den ciddi anlamda yardım görmüşler ve batı bloğu içerisinde kendilerine yer bulmuşlardır.
Bununla birlikte Kapitalizm ile Komünizmin ilk silahlı mücadelesi olan Kore Savaşı’nda iki süper güç ABD ve SSCB Kuzey ve Güney Kore olarak çarpışmıştır. Türkiye’de SSCB tehdidine karşı NATO üyeliği almak için bölgeye bir tugay göndermiş ve bu tugayın elde ettiği başarılar Türkiye’nin NATO’ya alınmasını sağlamıştır.
Küba Krizi ve Sonuç
ABD’nin Türkiye’ye SSCB’ye karşı füze yerleştirmesine SSCB Küba topraklarına füze yerleştirmek istemesiyle karşılık vermiştir. Bunu asla kabul etmeyen ABD Küba’yı ablukaya alarak SSCB gemilerini Küba’ya yanaştırmamış ve dünya önemli bir kriz yaşamıştır. Ancak bu kriz iki devletin daha sonra geri adım atmasıyla çözülmüştür. ABD Türkiye’deki füzeleri kaldırırken SSCB’de Küba’ya füze konuşlandırmaktan vaz geçmiştir. Bununla birlikte dünya bir nükleer savaşın eşiğinden dönmüştür.
Bu gerilim dolu süreç SSCB lideri Mihail Gorbaçov’un daha açık ve esnek bir politika izlemesi neticesinde SSCB’nin dağılmasıyla neticelenmiştir. Yani soğuk savaşı batı bloğu kazanmıştır. 1991 yılında dağılan SSCB’den sonra Rusya başta olmak üzere birçok Türk cumhuriyeti kurulmuş ve batı bloğu artık rakipsiz kalmıştır.
Bir önceki yazımız olan Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
