Marshall Planı

Marshall Planı Amacı?

İkinci Dünya Savaşının yıkıcı etkisi hem kazanan devletler hem de kaybeden devletler üzerinde kendini büyük oranda göstermiştir. Özellikle savaş süresince yerle bir olan Avrupa kıtasında yer alan devletler sosyal, ekonomik ve askeri noktada büyük çöküntü yaşamışlardır. Bu bağlamda savaşın galip tarafı ve savaştan süper güç olarak çıkan iki devletten biri olan ABD Sovyet Rusya tehlikesine karşı Avrupa’yı yeniden ayağa kaldırmak ve ekonomik olarak desteklemek gerektiğini belirtmiştir.

Bu desteğin sağlanması amacıyla 1947 yılında ABD Dışişleri Bakanı George Marshall tarafından açıklanan yardım programı Marshall Planı olarak adlandırılmıştır. Program Avrupa’yı tekrar kalkındırmayı amaçlamakla birlikte devletlerin çoğuna ekonomik ve askeri destek sağlanmasını içermektedir.

Marshall Planı’nın Türkiye’ye Etkileri

Marshall Planı her ne kadar Avrupa’ya desteği öngörse de Türkiye üzerinde de önemli etkileri olmuştur. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Türk ekonomisi ABD güdümüne girmiş ve ekonominin yönetimi ABD’ye bırakılmıştır.
• Yardım sebebiyle Türkiye’de sanayi yatırımları askıya alınmış veya terk edilmiştir.
• Tarım üzerinde yatırımlar artmış ancak ağır sanayi hep ikinci plana atılmıştır.
• Marshall yardımı ile Türkiye sanayi ülkesi olarak görülmemiş ham madde üreten bir açık Pazar ülkesi olarak düşünülmüştür.

Bunlarla birlikte Türkiye ABD tarafından öne sürülen şartların hepsini kabul etmesine karşın yardımdan istediği payı hiçbir zaman alamamış ve her zaman ikinci plana itilmiştir. Türkiye’nin sanayi üretiminde geri kalmasının en büyük sebeplerinden biri Marshall Planıdır.

Bir önceki yazımız olan Kut Mitolojisi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.