İslamiyet Öncesi Türk Tarihi

0

İslamiyet öncesi Türk tarihi M.Ö. yılları kapsayan geniş bir zamanı içine alır. Bu bakımdan Türklerin ataları ilkel zamanlardan bugüne kadar tarihi dönemler içerisinde ayrı ayrı değerlendirilir. Farklı kaynaklar Türkler’in kadim geçmişinin M.Ö. 6 bin yıllarına dayandığını ifade eder. Koyun yetiştiriciliğinden başlayan ve atlı göçebe yaşama dönüşen bir sosyal hayattan sonra teşkilatlanma başlayarak devletleşme dönemi başlamıştır. Bu bağlamda Türkler’in atlı ve göçebe yaşama geçişi Türk birçok kaynakta Türk tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir.

 Türkler’in ilk olarak yayıldıkları ve tarih sahnesine çıktıkları bölge ise Asya’da Tanrı Dağları ile Altay Dağlarının bulunduğu bölge olarak ifade edilir. Bu bölgede yayılan ve çoğalan Türkler daha sonra ilk büyük Türk hükümdarı Teoman tarafından toplandığı ve devletleşmeye geçtikleri biliniyor.

İlk Devletler

İslamiyet öncesi Türkler Asya topraklarında yaşamışlar ve bu topraklarda birçok devlet kurmuşlardır. Buradaki en büyük rakipleri ise Çin olmuştur. Bu bakımdan tarihte ilk kurulan Türk devleti olarak bilinen Asya Hunları Mete Han zamanında büyük bir imparatorluk haline gelmişler ve Asya topraklarının neredeyse tamamına hâkim olmuşlardır. Ayrıca Çin içlerine düzenlenen akınlar sebebiyle Çin kendini güvende hissetmemiş ve meşhur Çin Seddini yaptırarak bunu önlemek istemiştir.

Asya Hun’larından sonra Avrupa’ya göçen Türkler’in bir kısmı burada Avrupa Hun Devleti’ni kurmuşlardır. Burada da Roma imparatorluğunun ikiye ayrılmasıyla ortaya çıkan Batı ve Doğu Roma ile mücadele eden Hunlar her iki devleti de vergiye bağlayarak önemli başarılar sağlamışlardır. Atila zamanında hem Doğu Roma üzerine hem de Batı Roma üzerine seferler düzenlenmiş ve Atila Avrupalılar tarafından tanrının kırbacı olarak anılmıştır.

Hunlardan sonra Türkler’in kurduğu en büyük devletlerden biri de Göktürkler olmuştur. Asya topraklarında kurulan devlet tarihte Türk adını kullanan ilk devlet olarak bilinir. Bununla birlikte Çin’le yapılan mücadeleler ile öne çıkan devlet çeşitli entrikalar ve isyanlar sebebiyle yıkılmış ve Göktürk prensi Kürşat Çin zindanlarına atılmıştır.

Zindandaki Kürşat’ın 40 kadar askeriyle ayaklanarak Çin sarayını basması yeni bir Türk Devleti’nin küllerinden doğmasını sağlamıştır. İsyan başarıya ulaşamasa da Türkler için bağımsızlığın önemini vurgulamış ve çok geçmeden top yekûn başlayan ayaklanma II. Göktürk Devleti’nin kurulmasını sağlamıştır. Bilge Kağan, Kül Tigin ve Tonyukuk yönetiminde Asya topraklarında hüküm süren devlet Çin’le de önemli mücadeleler yapmıştır. Ayrıca Türklere ait olan ilk yazılı eser olan Orhun kitabeleri de bu döneme aittir

Göktürklerden sonra İslamiyet öncesi Türk tarihi Uygurlar, Avarlar, Hazarlar ve Kırgızlarla devam etmiştir. Kendi içlerinde başlayan teşkilatlanma ile her gittikleri topraklarda rahat bir şekilde devlet kurmuşlar ve yayılmacı bir politika izleyerek mücadeleci bir yapıya sahip olmuşlardır. Bu çerçevede İslamiyet öncesi Türk tarihi İslamiyet’in kabul edilmesiyle sona erer.

Bir önceki yazımız olan İlk Türk Devletleri başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir