Haçlı Seferleri

Tarihte haçlı seferleri olarak bilinen ve Hristiyan dünyanın Müslümanların elinde olan toprakları geri almak ve özellikle kendileri için son derece kutsal olan Kudüs’ü kurtarmak için düzenlenen seferler önemli bir yere sahiptir. İstila anlayışıyla hareket eden haçlılar çoğu zaman Hıristiyan Bizans’ın çağrısı ve Papa’nın gayretleriyle harekete geçmişler ve Avrupa’da hüküm süren devletlerin birleşmesiyle büyük ordular halinde hareket etmişlerdir.

Haçlı seferleri her ne kadar Müslüman Hristiyan savaşı gibi gözükse de özellikle ticaret yollarının Müslümanların eline geçmeye başlamasıyla ticari kaygılarla da düzenlenmiştir. Anadolu, Mısır, Kudüs, Kuzey Afrika vb. bölgelerin Müslümanlar tarafından fethedilmesi ticaret noktasında da haçlıları zor durumda bırakmıştır. Bu bakımdan haçlı seferlerinin bir diğer önemli sebebinin ticaret yollarını güvenli hale getirmek olduğu söylenebilir.

Haçlı Seferleri’nin Sebepleri

Haçlı Seferleri belirli aralıklarla tamamen Müslüman dünya üzerine düzenlenmiştir. Bu bakımdan bu seferleri tek bir sebebe bağlamak doğru değildir. Bu çerçevede Haçlı seferlerinin sebeplerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Dini Sebepler
• Ekonomik Sebepler
• Siyasi Sebepler

Dini Sebepler

Haçlı Seferleri en çok dini kaygılar sebebiyle düzenlenmiştir. Papa’nın teşvikiyle harekete geçen Hristiyanlar kutsal saydıkları Kudüs’ün Müslümanların elinden kurtarılması ve Müslüman Türkler’in geldikleri Orta Asya’ya gönderilmesi amacıyla seferler düzenlemişlerdir.

Ekonomik Sebepler

İpek ve Baharat yolu gibi iki önemli ticaret yolunun Müslümanların elinde olması Avrupa’yı ciddi sıkıntıya sokmuştur. Bu çerçevede bu yolları tekrar almak ve ticaretlerini canlandırmak için Haçlı Seferleri düzenlenmiştir.

Siyasi Sebepler

Haçlı Seferlerinin siyasi sebeplerinin en önemli aktörü ise Bizans’tır. Anadolu’yu fetheden Türklerle baş edemeyen Bizans bu çerçevede Papa’dan yardım istemiş ve Papa’nın yardımlarıyla da Anadolu üzerinden Kudüs’e kadar uzanan topraklar üzerine haçlı seferleri düzenlenmiştir.

Tarihteki Haçlı Seferleri

İlk haçlı seferi 11. Yüzyılda gerçekleşmiştir. Bizans’ın çağrısıyla toplanan haçlılar Anadolu’yu Türkler ’den kurtarmak ve Kudüs’ü geri almak için İstanbul’da toplandılar. Anadolu Selçuklu Sultanı Kılıçarslan haçlılara karşı büyük bir mücadele verdi. Ancak oldukça kalabalık olan haçlılar karşısında Konya’ya çekilmek zorunda kaldı. Yaklaşık 600 bin kişilik bir orduyla Anadolu’ya giren haçlılar Kudüs önlerine vardıklarında sayıları 50 bine düşmüştü. Kudüs’ü aldılar ve burada bir Latin İmparatorluğu kurdular.

II. Haçlı Seferi ise Musul Atabeyliğinin Urfa, Şam ve Halep’i haçlılardan geri almasıyla düzenlendi. I. Mesud bu orduyla çetin mücadelelere girmiş ve büyük çoğunluğunu yok etmiştir.

III. Haçlı Seferi ise Selahaddin Eyyubi’nin Kudüs’ü geri alması sebebiyle düzenlenmiştir. Anadolu topraklarından geçen ordu Akka kalesini kuşatmış ve Selahaddin ile önemli çatışmalar yapsalar da kayda değer bir başarı sağlayamamışlardır.

IV. Haçlı Seferi ise asıl amacının dışında kalmıştır. Katolik Avrupalılar Ortodoks Bizans’ın başkenti İstanbul’u işgal etmişler ve burada bir Latin Krallığı kurmuşlardır. Şehri de yağmalayan haçlılar daha sonra 1261 yılında şehirden çekilmişlerdir.

Bu seferler sonucunda Mısır, Anadolu, Suriye ve Irak topraklarında çeşitli haçlı kontlukları kurulmuş olup bunların hepsi Memlukler zamanında ortadan kaldırılmıştır.

Bir önceki yazımız olan Osmanlı Devleti’nde Eğitim Sistemi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.