Kudüs Hangi Savaş Sonucunda Osmanlı Devleti’nin Elinden Çıkmıştır?

Osmanlı Devleti’nin bir parçası olan Kudüs hangi savaş sonucunda Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmıştır? Bu savaş kimlerle nasıl gerçekleşmiştir? Gibi soruların tüm cevaplarını yazınızın devamında bulabilirsiniz. Osmanlı Devleti’nin Kudüs’ü kaybetmesi ile alakalı birçok şey yazılıp çizilmiştir. Özellikle Osmanlı’nın Kudüs’ü teslim ettiğine dair köşe yazıları bir hayli fazladır. Peki, Kudüs Osmanlı’nın elinden nasıl çıktı?

Kudüs Hangi Savaş Sonucunda Osmanlı Devleti’nin Elinden Çıkmıştır?

Kudüs’ün Osmanlı Devleti’nin elinden çıkması Kudüs muharebesi ile olmuştur. İngilizler 1917 yılında Kudüs’ü işgal etmiş ve başlayan Kudüs muharebesi sonucunda Müslümanların kutsal topraklarından biri olan Kudüs Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmıştır.

Üç semavi dinin mukaddes sayıp önem verdiği yerleşim yerlerinden biri olması nedeniyle Kudüs ve Filistin genelinde gözyaşı hiçbir zaman eksik olmamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun yaklaşık 400 yıl boyunca himayesinde kalan Kudüs 1917’de İngilizler tarafından işgal edildiğinde bu tarih felaket yılı olarak anılmaya başlanmıştır. Sonraki süreçte ise başta Yahudiler olmak üzere düşman birlikleri kendi vatandaşlarını bölgeye yerleştirmeye gayretine girmişlerdir.

Günümüzde ise adeta bir asimilasyon ve soykırım Kudüs’te halen yaşanmaya devam etmektedir. İngilizlerin yönetimi ele geçirmesinin ardından Yahudiler 1948 yılında devlet kurmuşlar ve Kudüs artık Yahudilerin ülkesi olarak anılmaya başlanmıştır. Kudüs’ün nasıl kaybedildiği ve Osmanlı Devleti’nin Kudüs muharebesi sırasında neler yaptığına dair detayları aşağıda bulabilirsiniz. Ancak savaş başlamadan önce başlayan Yahudi göçleri, istilanın başlangıcı olmuştur.

Yahudi Göçleri Kudüs’ün Dengesini Bozmuştur

Savaş başlamadan birkaç yıl önce Yahudiler Kudüs’e göçmeye başlamış, beldenin sosyal ve ekonomik dengesini bozmuştur. Yahudiler tarih boyunca Kudüs’ü ele geçirmeyi kutsal olarak görmüşler ve günümüzde de büyük oranda başarılı olmuşlardır. Özellikle 1896 yılında başlayan göçler Yahudilerin Kudüs ve çevresinde toplanmasına neden olmuştur. Filistin’de bir Yahudi devleti kurmayı amaçlayan Yahudiler, bu amaçlarına öncelikle gerçekleştirmiş oldukları göçler sayesinde önemli ölçüde ulaşmışlardır.

1917 Kudüs İçin Felaket Yılı Olmuştur

Yahudi lideri Theodor Herzl Osmanlı sultanı II. Abdülhamit ile 1 bir görüşme yapmış ve bu görüşmede Osmanlı’nın tüm borçlarını ödemek istediklerini ve bunun karşılığında Filistin’de kendilerine toprak verilmesini teklif etmiştir. Bu teklifin gizli kalmasını isteyen Yahudi lider cevabını ikinci Abdülhamit’ten çok sert almış ve borç ödeme karşılığında toprak alma hayalleri suya düşmüştür.

Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı’nın içine çekildiğinde fırsattan istifade eden İngilizler 1917 yılında bölgeye girmeyi başarmış ve Müslümanların bölgedeki hakimiyetine son verilmiştir. Dönemin İngiliz başbakanı yılbaşından önce Kudüs’ün ele ele geçirilmesi arzusuyla yanıp tutuşuyordu. Bu yüzden İngiliz kuvvetleri komutanı hazırlıklara başlamış ve birinci dünya savaşı ile birlikte İngilizler Kudüs’e de girmiş oldular. Daha önceden yapılan ciddi hazırlıklar neticesinde maalesef ki Kudüs düşmüştür.

Dünya Savaşı’nda İngilizlerin bulunduğu cephede savaşların 4 yıl sürmesi İngiliz halkının moralini ciddi şekilde bozmuştur. Kudüs’ün kazanılmasının halkın moralini yüksek tutacağını öngören İngiltere başbakanı bu nedenle Kudüs’ün işgali için hazırlık emri vermiştir. Kudüs’ü işgal eden birliğin başındaki İngiliz General Allenby o tarihten sonra “Kudüs fatihi” lakabıyla anılmıştır. Filistin’de bulunan iki Osmanlı ordusunun ağır kayıplar vermesi Kudüs’ün dolayısıyla düşmesine neden olmuştur.

Türk Askerinin Çekilmiş Olduğu Yer Savunmaya Müsait Miydi?

Esasen Türk ordusunun bulunduğu yerin Kudüs savunmak için çok müsait olduğu biliniyor. Bu durum İngilizlerin gerçekleştirmiş olduğu tarzları atakları riske sürüklüyordu.  İngiliz savaş bakanlığı orduyu zorlayacak hareketlerden kaçınılması talimatını vererek daha stratejik hamleler yapmış ve 18 Kasım 1917 yılında başlayan taarruzlar sonucunda Kudüs düşmüştür.

Alınan ağır darbeler ve stratejik hatalar nedeniyle Türk birliklerinin geri çekilmesi talimatı verilmiştir. Bölgedeki birliklerin başında bulunan Osmanlı Mareşali Alman General Falkenhayn bulunuyordu. General tarafından verilen yanlış kararlar Kudüs’ün düşmesinde önemli rol oynamıştır. Yapılan çalışmalar sonuçsuz kalmış ve Kudüs’ün alınması başarısızlıkla neticelenmiştir. Türk ordusu karşı taarruza geçmiş olsa da gerek ordunun almış olduğu darbeler ve gerekse stratejik hatalar nedeniyle İngilizlerin ilerlemesine engel olunamadı.

8 Aralık gecesi Mescid-i Aksa’ya İngilizler tamamen girmişler ve Kudüs düşmüştür. İngilizlerin kutsal toprakları ele geçirmesinin ardından İngilizler tarafından geri çekilme kısa sürede başlamış olsa da uzun süre devam etmiştir. Özellikle Yahudilerin yoğun yerleşime başlamış oldukları dönemlerde İngilizler çekilme sürecini hızlandırmışlardır. Dolayısıyla bölgede Yahudiler hem ekonomik hem de sosyal açıdan çok güçlü konuma gelmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu ve alman imparatorluğu ittifak etmiş olsa da savaşın kazananı İngilizler olmuştur.

Bir önceki yazımız olan Tarihteki Darbe Girişimleri başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.