Türkiye Tarihi
Bugün üzerinde yaşadığımız topraklar yaklaşık bin yıldır Türk milletine aittir. Tarihçilerin Türkiye Tarihi olarak isimlendirdikleri söz konusu dönem ise Malazgirt Zaferi (1071) ile başlar, Osmanlı Devleti’nin kuruluşu (1299) ile sona erer.
Selçuklu Sultanı Alparslan’ın 1071 yılında Bizanslılara (Doğu Roma İmparatorluğu) karşı kazanmış olduğu Malazgirt Muharebesi Anadolu’nun kapılarını Türklere açan olaydır. Malazgirt Muharebesi’nde yaklaşık yüzyıl sonra, Anadolu Selçuklu hükümdarı II. Kılıç Arslan’ın Bizanslılara karşı kazandığı Miryokefalon Savaşı (1176) ise Anadolu’nun bir Türk yurdu olduğunu kesinleştiren zaferdir.
Türkiye Tarihi olarak isimlendirilen dönemin en belirgin özelliği Anadolu’daki siyasi birliğin kurulmaya çalışıldığı beylikler dönemidir. Bu dönemde birinci beylikler dönemi ve ikinci beylikler dönemi yaşanmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti (1075-1308) Anadolu’da siyasi birliği sağlayarak birinci beylikler dönemini sona erdirmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti daha sonra Moğollarla yapılan Kösedağ Savaşı’nı (1243) kaybetmiş ve Anadolu’da siyasi birlik yeniden bozulmuştur. Bu gelişme üzerine Anadolu’da ikinci beylikler dönemi başlamıştır.
ANADOLU’DA KURULAN İLK TÜRK BEYLİKLERİ (BİRİNCİ BEYLİKLER DÖNEMİ)
Malazgirt Zaferi sonrası Anadolu’da birinci beylikler dönemi yaşanmıştır. Bu dönemde Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde Saltuklular, Mengücekliler, Danişmendliler, Artuklular ve Çaka Beyliliği gibi ilk Türk beylikleri kurulmuştur. Bu beyliklerin ortak özellikleri; beyliği kuran beylerin isimleriyle anılmaları, kuruldukları bölgelerin Türkleşmesine katkı sağlamaları ve büyük çoğunluğunun Anadolu’da siyasi birliği sağlayan Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkılmalarıdır.
Saltuklular (1072-1202)
Saltuk Bey tarafından Erzurum ve çevresinde kurulmuştur. Saltuklular bayındırlık alanında büyük hizmetler vermiş ve bölgede Tük-İslam kültürünü yerleştirmiştir.
Bu beyliğe Anadolu Selçuklu Devleti son vermiştir.
Mengücekliler (1072-1228)
Mengücek Bey tarafından Erzincan ve çevresinde kurulmuştur. Mengücekliler bölgenin Türkleşmesinde etkili olmuştur.
Mengücekliler’e Anadolu Selçuklu Devleti son vermiştir.
Danişmendliler (1080-1175)
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın emirlerinden Danişmend Gazi tarafından Sivas ve Tokat dolaylarında kurulmuştur.
Haçlı Seferleri sırasında Anadolu Selçukluları ile birlikte, Anadolu’nun savunmasında çok büyük hizmetleri olmuştur.
Bu beyliğe de Anadolu Selçuklu Devleti son vermiştir.
Artuklular (1073-1409)
Kurucusu Artuk Bey olan bu beylik Elazığ (Harput) ve Mardin dolaylarında etkili olmuştur.
Parçalanan Artuklulara Eyyubiler ve Akkoyunlular son vermiştir.
Çaka Beyliği (1081-1096)
İlk Türk denizcisi olan Çaka Bey tarafından İzmir ve çevresinde kurulmuştur. Çaka Beyliği Bizans’la mücadele etmiştir.
Çaka Bey, Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan tarafından öldürülünce beylik dağılmıştır.
Çaka Beyliği, Türk tarihinde ilk denizcilik faaliyetlerini başlatması ve ilk Türk donanmasını kurması açısından önemlidir.
Bir önceki yazımız olan Türk İslam Tarihi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
