Osmanlı Tarihi
Osmanlı Devleti’nin kurucusu olan Osmanoğulları, Oğuzların Kayı boyundandır. Kayı boyundan olan Ertuğrul Gazi aşireti ile birlikte Anadolu’ya geldiğinde, Anadolu Selçuklu Devleti en güçlü dönemini yaşıyordu. Alaaddin Keykubat, Ertuğrul Gazi ve aşiretini önce Karacadağ bölgesine yerleştirmiş, daha sonra Söğüt ve Domaniç dolaylarına uç beyi olarak göndermiştir.
Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlı bir uç beylik olarak Batı Anadolu’da faaliyetlerde bulunan Ertuğrul Gazi’nin ölümü üzerine aşiretin başına oğlu Osman Bey geçmiştir. Osman Bey zamanında, Anadolu Selçuklu Devleti gücünü kaybetmiş, diğer Türk beylikleri gibi Osmanlılar da 1299 yılında bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
Osmanlıların Genel Özellikleri
Küçük bir uç beyliği iken, kısa sürede dünya devleti haline gelmişlerdir.
Türk devletleri içersinde en uzun ömürlüsüdür.
Osmanoğulları hanedanı en uzun iktidarda kalan ailedir.
Genel Türk tarihinde görülenin aksine Osmanlılar merkeziyetçi yönetime büyük önem vermişlerdir.
Üç kıtaya egemen olmuşlardır.
Çok uluslu bir devlet olmuşlardır.
Özellikle Avrupa tarihini etkilemişlerdir.
OSMANLI DEVLETİ KURULUŞ DÖNEMİ (1299-1451)
Başlangıçta küçük bir beylik olan Osmanlı Beyliği hızlı bir gelişme göstererek 1299 yılında devlet haline gelmiş ve fetihlerle büyümüştür.
Osmanlıların Büyüme Nedenleri
Coğrafi Konum: Osmanlıların kurulduğu bölgenin Türk yurdunun sınırında bulunması ve önlerinde fetih yapabilecekleri bir sahanın olması devletin büyümesine olanak sağlamıştır.
Bizans, Balkanlar ve Avrupa’nın Durumu: Bizans ve Balkanların iç karışıklık içinde olması batıdaki Türk ilerleyişinde etkili olmuştur. Söz konusu yıllarda ayrıca Avrupa’nın güçlü devletleri Fransa ve İngiltere Yüzyıl Savaşları içersindeydi. Bu nedenle Osmanlının batıdaki ilerleyişiyle yeterince ilgilenememişlerdir.
Merkeziyetçi Yönetim Anlayışı: Eski Türk geleneğinin aksine veraset anlayışı terk edilmiş ve ülkenin şehzadeler arasında parçalanmasına izin verilmemiştir.
Hükümdarların Yeteneği: Özellikle Kuruluş ve Yükselme dönemlerinde devletin başına geçen hükümdarlar yetenekli ve bilgili kişiler olmuştur.
Türkmenlerin Etkisi: Doğu’dan gelen Türkmenlerin Batı Anadolu’ya yığılması ve yeni bir yurt arayışı balkanların fethini ve Türkleşmesini kolaylaştırmıştır.
Devletin İzlediği Siyaset: Osmanlılar ilk dönemlerde Bizans’a ve Balkanlara doğru genişleme siyaseti izlemişler, diğer Türk beylikleri ile iyi ilişkiler kurmuşlardır.
Adalet ve Hoşgörü Anlayışı: Osmanlılar fethettikleri uluslara adalet ve hoşgörüyle yaklaşmışlar ve halkın güvenini kazanmışlardır.
OSMAN BEY DÖNEMİ (1299-1324)
Ertuğrul Gazi’nin oğlu olan Osman Bey, babasından bir aşiret liderliği devralmış, ancak kısa sürede bu aşireti bir uç (sınır) beyliği haline getirmiştir.
Osman Bey, bir süre Anadolu Selçuklu Devleti’ne ve İlhanlılara (İran’daki Moğol devleti) siyasi yönden bağımlı kalmış, 1299’da ise bağımsızlığını ilan etmiştir.
Böylece Osmanlı Devleti’nin temelleri atılmıştır. Türkmenler üzerinde saygınlığı olan Osman Bey, Ahi Lideri Şeyh Edebali’nin kızıyla evlenerek bölgedeki Türkmenler üzerindeki gücünü arttırmıştır.
Osman Bey, çevresindeki Bizans tekfurlukları (valilikleri) ile mücadele etmiş; Bilecik, Yarhisar, Karacahisar ve İnegöl’ü almıştır.
Bölgedeki Bizans tekfurlukları, Bursa tekfurunun önderliğinde Osmanlılara karı birleşerek saldırıya geçmiş, ancak Koyunhisar Savaşı’nda Bizans kuvvetleri yenilgiye uğratılmıştır.
Osman Bey döneminde Bursa kuşatılmış, ancak alınamamıştır.
ORHAN BEY DÖNEMİ (1324-1362)
Orhan Bey zamanında Bursa alınmış ve devlet merkezi olmuştur. Bursa’da Osmanlı Devleti kurumsallaşmış ve Osmanlı uygarlığının temelleri atılmıştır.
Bu dönemde Balıkesir ve Çanakkale dolaylarında yaşayan bir başka Türk Beyliği olan Karesioğulları Beyliği Osmanlılara bağlanmıştır.
Karesioğulları Beyliği’nin Osmanlılara bağlanmasıyla:
Anadolu’da Türk birliği için ilk adım atılmış,
Denizcilikte ileri olan Karesilerin donanması Osmanlıların eline geçmiş ve bu donanma Osmanlıların Rumeli’ye geçişinde önemli pay sahibi olmuş,
Osmanlıların hizmetine giren Karesi beyleri, Rumeli’nin fethinde çok büyük hizmetlerde bulunarak, akıncı kuvvetleri oluşturmuştur.
Bizans ile Maltepe (Pelekanon) Savaşı (1329) yapılmış ve Bizans İmparatorluğu yenilgiye uğramıştır. Bu savaş sonucunda, Kocaeli Yarımadası Osmanlıların eline geçmiş, böylece Bizans’ın Anadolu yakasındaki topraklarının tamamı Osmanlıların olmuştur.
Bizans’taki taht kavgalarına karışan Orhan Bey, İmparator olmak isteyen Kantakuzen’i desteklemiştir. Osmanlının desteği ile imparator olan Kantakuzen Gelibolu’da bulunan Çimpe kalesini Osmanlılara bırakmıştır. Böylece Osmanlılar Rumeli’ye geçmiş ve burada ilk toprak olan “Çimpe Kalesi” alınmıştır. Bundan sonra Rumeli’de ilerleyiş başlayacak ve Çimpe kalesi bir üs olarak kullanılacaktır.
Bu dönemde Rumeli’de, Gelibolu, Tekirdağ, Malkara, Çorlu gibi yerler Osmanlıların eline geçmiştir. Elde edilen topraklarda iskân siyaseti izlenmiş, yerli halkın yanına Türk aileler getirilerek yerleştirilmiştir.
Orhan Bey döneminde devlet kurumlaşmaya başlamış; idari, adli ve askeri örgütlenme sağlanmıştır. İlk vezir ataması yapılmış ve divan örgütü kurulmuştur. Yaya ve müsellem (atlı) kuvvetler olmak üzere düzenli ordu birlikleri oluşturulmuştur. Kadılar atanarak mahkemeler kurulmuştur.
Bir önceki yazımız olan Türkiye Tarihi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
