İsmail Gaspıralı Biyografisi
Modern Türk dünyası fikirlerinin babası sayılır Gaspıralı. Rus imparatorluğunun Gasprinski şehrinde doğduğundan Gaspıralı soyadını almıştır. Gaspıralı 1851 doğumlu olup Türk toplumlarının eğitim ve kültür alanında yenileşme ve modernleşme gereksinimi olduğunu farketmiştir. Ulu Önder Atatürk’te kendisinden etkilenerek Türk Dünyası’nda birliği sağlayacı olan latin alfabesi’ni ülkeye getirmiş ve gerçekten’de büyük etkileşimlerin başlangıcını oluşturmuştur.
1883 yılında kurduğu Tercüman gazetesi ile düşüncelerini duyurmuştur. Yaptığı yayınlarla Türk kökenli halkları bir araya getirmeye çalışmış ve “Dilde,fikirde işte birlik” sözüyle Türk dünyasının mihenk taşı olmuştur. Yani bu söz her şeyin temelini oluşturmuştur. Günümüzde izlenene politikalar bile bunun doğrultusundadır. Gaspıralı moderleşmenin gerekliliğini savunmuş ve islam okullarında din üzerine yoğunlaşan eğitim sistemini eleştirir ve çocukların anadillerini konuşabileceği bir eğitim sistemi sunar. Yine başka bir sözünde avrupa’da verilen pozitif bilimlerden ve ilerlemelerden bizlerinde nasiplenmesi gerektiği düşünecek kadar bilgin bir insandır kendisi.
Gaspıralı “kadınlar dünyası” adlı bir dergi çıkarmış ve bunuda kızı Şefika’ya hazırlatmıştır. Ayrıca çocuklar içinde “çocuklar dünyası” adlı bir dergi çıkarmıştır. Aynı zamanda kendisi ilk islam birliği savunucularındandır. Hatta ilk Rus müslüman kongresinin organizatörlerindendir. Rusya’daki müslümanlar için dini yenilikler düşünsede bunları uygulamaya ömrü yetmemiştir. Gaspıralı ilk ve tek müslüman entellektüel sayılır. Açtığı yol ile bizlere örnek olan Gaspıralı Türk dünyası’nın nasıl şekillenmesi gerektiğini,nasıl eğitim yapılması gerektiğini,fikirsel ve dilsel açıdan yakın olmamız gerektiğini göstermiştir. Kendisi modern Turan’cılık fikrinin önderi sayılır ve bu açıdan ona büyük saygı duyuyor ve sevgi ile anıyoruz.
Bir önceki yazımız olan Hüseyin Nihal Atsız başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
