Abbasiler Devleti Nasıl Kuruldu?

İslam tarihinde Peygamber Efendimiz ve Dört Büyük Halife Devri’nden sonra Emevî ve Abbasi devletleri kurulmuştur. Hz. Osman soyundan gelen Emevîler İslam dünyasında birçok probleme sebep olurken Arap ırkını diğer ırklardan üstün görmeleri ve buna göre politika üretmeleri problemlerin başlıca sebepleri olmuştur. Emevîler’den sonra ise Peygamber Efendimiz ’in amcası Hz. Abbas’ın soyundan gelen Abbasi Devleti kurulmuş ve Emevîler’e göre daha hoşgörülü bir yönetim anlayışı oluşmuştur.

Son Emevî Halifesi Mervan’ın hanedan içi mücadeleyle başa gelmesi zaten sallantıda olan Emevî hanedanını iyice sarsmıştır. Arap kabileleri arasında da ikilik baş göstermiş ve kimileri Abbasi hanedanını desteklemeye başlamışlardır. Emevîler’in içinde bulunduğu bu durumu kendileri için fırsat gören Abbasiler Emevîler’e karşı oluşan huzursuzluğu ustaca desteklemişler ve yönetir hale gelmişlerdir. Ancak o sıralarda hayatta olan Hz. Abbas ve oğlu Abdullah İbn-i Abbas Hz. Siyasi meselelerle uğraşmamışlar ve ilim yolunu tercih etmişlerdir.

Ancak Hz. Abdullah’ın oğlu Ali Emevî halifesi Velid’in baskısına dayanamayarak Dımaşk’tan Humeymeye göç etmiştir. Bu göç her ne kadar siyasi bir amaç taşımasa da Abbasi hanedanı tarafından propaganda olarak kullanılmış ve Abbasîlerin yükselişi bundan sonra başlamıştır.

Abbasiler Canlandırılmış Görsel

Emevîler’in Sonu

Emevîler tarafından yürütülen politika Arap kabileleri arasına ikilik sokmuş ve birçok noktada kendilerine karşı cephe oluşmasına sebep olmuştur. Bununla birlikte özellikle Abbasi hanedanının Kufe’de güçlenen karşı propagandası Emevî halifesi II. Mervan’ı zayıf düşürmüş ve alınan önlemler artık yeterli olmamaya başlamıştır. Ebu Müslim’in Emevîler’in başşehri Şam’ı ele geçirmesiyle Emevî Devleti sona ermiş ve İslam tarihinde Abbasiler dönemi başlamıştır.

Emevî Devleti’nin son bulmasıyla birlikte Emevî hanedanına karşı büyük bir kıyım başlamış ve Emevî hanedanına mensup olanlar görüldükleri yerde öldürülmeye başlanmıştır. Bu bakımdan her hanedan değişikliğinde olduğu gibi Emevîlerden Abbasilere geçişte son derece kanlı ve sancılı olmuştur.

Abbasi Devleti

Ebu Müslim’in Şam’ı işgal etmesiyle son bulan Emevî Devleti yerine Kufe’de Abbasi Devleti kurulmuştur. Miladi 750 yılında kurulan Abbasi Devleti’nin ilk halifesi ise Ebul Abbas bin Abdullah olmuştur.  Devletin kurulduğu ilk yıllarda başkent Küfe iken daha sonra Bağdat’a taşınmıştır. Emevîler’e göre daha hoş görülü ve açık bir politika izleyen Abbasiler özellikle Türklere devlet yönetiminde yer vermeleriyle Türkler’ in İslamiyet’i kabul etmelerinde önemli rol oynamışlardır. Diğer taraftan Talas Savaşı Abbasiler döneminde yaşanmış ve Türkler İslamiyet’le bu devlet döneminde tanışmışlardır.

Abbasi Devleti uzun bir süre hüküm sürmüş ve Müslüman Türk Devletleri’nin tamamı Halifeye bağlılıklarını bildirmişlerdir. Bununla birlikte İlhanlı hükümdarı Hülagu’nun Bağdat istilasıyla yıkılan devlet Memlükler’in Halifeyi koruma altına almaları ve halifelik makamını yeniden ihya etmeleriyle bir müddet daha devam etmiştir. Yavuz Sultan Selim’in Mısır’ı fethetmesi ve halifeliğin Osmanlı’ya geçmesiyle Abbasi halifeliği resmen son bulmuştur.

Bir önceki yazımız olan Osmanlı Devleti’nde Eğitim Sistemi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.

1 thought on “Abbasiler Devleti Nasıl Kuruldu?

Comments are closed.