Nizip Savaşı Muharebesi

Osmanlı Devleti yıkılma sürecinde son derece zor dönemler geçirmiş ve kendi toprakları ile kendi atadığı valilere bile güç yetiremez bir duruma gelmiştir. Sultan II. Mahmut döneminde Yeniçeri ocağının kaldırılması ve Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusunun kurulması esnasına denk gelen Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanı devleti büyük bir sıkıntıya düşürmüştür. Bu çerçevede paşayla Kütahya Antlaşmasını imzalayan devlet hem bu anlaşmadan memnun kalmamış hem de Mehmet Ali Paşa çok daha farklı istekler peşindeydi.

Bu doğrultuda Lübnan’da patlak veren isyan Mehmet Ali Paşa’ya karşı başlamıştır. Sultan Mahmut’un bu ayaklanmayı desteklemesi Nizip Savaşı’nın en büyük sebeplerinden biri olmuştur. Ayrıca kısa süre içerisinde Mehmet Ali Paşa bağımsızlık ilan etmiş ve devlete ödemesi gereken vergiyi de ödememiştir. Bütün bunlar devletle Mısır valisi Mehmet Ali Paşa’yı karşı karşıya getirmiştir.

Rusya ve İngiltere ile Anlaşma

Sultan Mahmut hem Kütahya anlaşmasıyla hem Suriye’nin hem de Adana bölgesinin Mehmet Ali Paşa’ya verilmesini sindirememiştir. Bununla birlikte oldukça zayıf olan Osmanlı’nın yerine Mısır topraklarında güçlü bir Paşanın olmasını çıkarlarına ters gören Rusya ve İngiltere’de Osmanlı’ya destek vermişlerdir. Bu bağlamda Sultan II. Mahmut Mehmet Ali Paşa’ya karşı savaş açmıştır. Hafız Mehmet Paşa komutasındaki bir orduyu Mısır üzerine gönderen Osmanlı Devleti’ne karşı Kavalalı’da oğlu İbrahim Paşa komutasında bir ordu çıkarmıştır.

İki ordu Halep yakınlarındaki Nizip’te karşı karşıya geldi. Mısır ordusunu hazırlıksız yakalayan Osmanlı ordusu hemen savaşı başlatmak yerine günlerden Cuma olduğunu ve savaşmanın caiz olmadığını öne sürerek işi yavaştan aldılar. Bunu fırsat bilen Mısır ordusu derhal saldırıya geçti zor durumda kalan Osmanlı ordusu bozuldu ve geri çekilmeye başladı. Geri çekilme esnasında Mısır ordusunun iki üç koldan yaptığı baskınlar ile daha da bozulan ordu Anadolu içlerine kadar geriledi.

Savaşın Sonuçları

Yeni kurulan ordu olması sebebiyle Osmanlı ordusunun bozulması devlet kademesinde önemli problemlere yol açmıştır. Bu doğrultuda Kavalalı’yı durduracak herhangi bir başka ordu da bulunamadığından Mısır ordusuna İstanbul yolu açılmıştır. Ancak Hünkâr İskelesi anlaşmasına bağlı olarak Osmanlı’nın Rusya’dan yardım istemesini çıkarlarına uygun görmeyen İngiltere savaşın durmasını sağlamış ve problemin çözümü için Londra’da bir konferans toplamıştır. Ayrıca savaştan hemen sonra II. Mahmut vefat etmiş yerine Sultan Abdülmecid tahta çıkmıştır.

Savaşın yenilgiyle sonuçlanması birçok sonucu da beraberinde getirmiştir. Devletin kendi valisine bile güç yetiremeyecek kadar güçsüz olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca Mısır meselesinin uluslararası bir meseleye dönüşmesi de bu savaştan sonra olmuştur. Bununla birlikte Mısır artık özerk bir bölge olmuş ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa ve oğulları tarafından yönetilmeye başlanmıştır. Savaş sonrasında savaşta ihmalleri görülen birçok vezirin de kellesi alınmış devlet kademeleri sil baştan değişmiştir.

Bir önceki yazımız olan Magna Charta Nedir? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.