Türklerin Tarih Boyunca Kullandığı Alfabeler Nelerdir?

4

Türkler tarih boyunca büyük bir medeniyet kurmuşlardır. Dünyanın her noktasında teşkilatçı yapıları sayesinde çok rahat bir şekilde devlet kurmuşlar ve oralardaki toplumları hem etkilemişler hem de onlardan etkilenmişlerdir. Diğer taraftan alfabe noktasında da Türkler son derece zengin bir geçmişe sahiptirler. Bu bakımdan tarih boyunca beş adet alfabe kullanan Türkler bu alfabelerle unutulmaz eserler bırakmayı başarmışlardır. Bu çerçevede türlerin tarih boyunca kullandıkları alfabeler şu şekildedir:

Göktürk Alfabesi

Göktürk Alfabesi

Türkler ilk olarak şu Göktürk alfabesini kullanmışlardır. Göktürk alfabesi ile yazılan en önemli metinler Orhun Abideleridir. Türklerin ilk alfabesi olan Göktürk alfabesinin özellikleri ise şu şekildedir:

  • Göktürk alfabesi sadece Türkler tarafından kullanılmıştır. Bu bakımdan milli bir alfabedir.
  • Yabancı kelimelerden arınmış saf Türkçe bir alfabedir.
  • Göktürk alfabesi toplamda 38 harften meydana gelir. Bunların dört tanesi ünlü, otuz bir tanesi ünsüz, son üç tanesi ise çift ünsüz sesler için kullanılır.
  • Sesli harflerin her biri iki ünlüyü karşılar.
  • Göktürk alfabesinde büyük ve küçük harf yoktur.
  • Göktürk alfabesi sağdan sola doğru yazılır ve yine sağdan sola doğru okunur.
  • Göktürk Alfabesinde noktalama işareti olarak sadece iki nokta kullanılır.
  • Sondan eklemeli bir dil olan Göktürk Alfabesi Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra kullanılmamıştır.
Uygur Alfabesi

Uygur Alfabesi

Türklerin ikinci olarak kullandıkları Uygur alfabesidir. Göçebe yaşamdan sonra yerleşik hayata geçen Türkler Uygurlar döneminde mani dinini kabul etmişler ve alfabe olarak da Uygur Alfabesini kullanmışlardır. Bu bakımdan Uygur Alfabesinin özellikleri ise şu şekildedir:

  • Alfabe 18 adet işaret ve sembolden oluşur.
  • Alfabe sağdan sola ve harfler birbirine bitişik şekilde yazılır.
  • Soğd kökenli olan alfabe Uygurlar tarafından Türkçeye uyarlanmıştır.
  • Türklerin İslamiyet’i kabulünden önce ve sonra kullanılmıştır.
  • Uygur alfabesiyle yazılan ilk metinler 9. Yüzyıla ait metinlerdir.
Arap Alfabesi

Arap Alfabesi

Türklerin en uzun süre kullandıkları alfabe Arap Alfabesi olmuştur. Arap alfabesinin özellikleri de şu şekildedir:

  • Arap alfabesi 29 harften oluşur.
  • Sağdan sola doğru yazılır ve okunur.
  • Kur’an-ı Kerim Arap alfabesiyle yazıldığından yanlış okumaların önüne geçmek için hareke kullanılmıştır.
  • Arap alfabesinde büyük küçük harf ve noktalama işaretleri yoktur.
  • Türklerin en uzun süre kullandığı alfabe olmuştur.
  • 1928 yılında yapılan harf inkılabı ile kullanımı sona ermiştir.
Latin Alfabesi

Latin Alfabesi

Türklerin kullandığı en son alfabe Latin alfabesidir. Arap alfabesinin Türkçe’nin yapısına uymaması sebebiyle yapılan harf inkılabı ile kullanılmaya başlanmıştır. Bu çerçevede;

  • Latin alfabesinde 29 harf bulunur.
  • Bu harflerden 8’i sesli harf 21’i ise sessiz harftir.
  • Türkçeye uyarlanan Latin alfabesine Türk dilinde yer alan ç, ş, ğ, ö, ü harfleri de eklenmiştir.
  • Soldan sağa doğru yazılır ve öğrenilmesi son derece kolaydır.
  • Harfler bitişik bir şekilde yazılarak kelimeler oluşturulur.

Bunlarla birlikte Türklerin kullandığı harfler arasında Kiril Alfabesi de yer alır. SSCB hakimiyetindeki Türklerin kullandığı alfabe Türklere dayatılmış ve zorla kullanılmıştır.

Bir önceki yazımız olan Tekke ve Zaviyeler ile Türbelerin Kapatılması başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.

4 thoughts on “Türklerin Tarih Boyunca Kullandığı Alfabeler Nelerdir?

  1. Hi, after reading this awesome paragraph i am as well happy to share my know-how here with colleagues.

  2. Howdy! I could have sworn I’ve visited this web site before
    but after browsing through a few of thhe articles I realized it’s new to me.
    Regardless, I’m definitely delighted I found it annd I’ll be bookmarking itt and checking
    back frequently!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir