Tarihteki Darbe Girişimleri
Ülkemizin gerek Türkiye Cumhuriyeti’nden öncesinde gerek de sonrasında birçok askeri darbe girişimleri yaşanmıştır. Bunların bir kısmı başarılı olurken bir kısmı başarılı olamamıştır. Ancak darbe girişimleri her zaman ülke ekonomisine ve iç güvenliğine zarar vermiştir. Darbeler dışişlerinde sorunlar ortaya çıkartmıştır. Çünkü askeri darbeler halkın oyuyla seçilen yönetimi görevden alarak demokrasiyi geçersiz hale getirmiştir. Cumhuriyet sonrası yaşanan ilk darbe 27 Mayıs 1960 Darbesi’dir.
27 Mayıs 1960 Darbesi
27 Mayıs 1960 Darbesi Cumhuriyet tarihindeki ilk darbe olmasından dolayı oldukça önemli bir olaydır. Darbe sadece 37 subay tarafından yapılmıştır. Sadece demokratlar değil askeri görevliler de tutuklanmıştır. İçlerinde Genelkurmay Başkanı olan 200 civarı general darbeciler tarafından mahkum edilmiştir. Dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakanı olan Adnan Menderes ve hükümeti idare eden Demokrat Parti mensupları da darbeciler tarafından tutuklanmıştır. Darbe sonucunda Milli Birlik Komitesi yönetimi devralmıştır. Yassıada Yargılamaları olayı sonucunda ise dönemin başbakanı, Fatih Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan idam edilmişlerdir.
12 Eylül 1980 Darbesi
12 Eylül 1980 darbesi sonucu Süleyman Demirel’in yönettiği hükümet görevden alındı. Ülke yönetimine Genelkurmay Başkanı Kenan Evren getirildi. Parti liderleri gözetim altına alındıktan sonra serbest bırakıldı. Meclis üyelerinin dokunulmazlığı kaldırıldı. Ülke genelinde sıkı yönetim ilan edildi. 1961 Anayasası ortadan kaldırılıp, 1982 Anayasası hazırlanıp halk oylamasına sunuldu ve kabul edildi. 1983 yılında siyasi partilerin tekrardan kurulmasına onay verildi. 7 Aralık 1983’te son buldu
15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi
Cumhuriyet tarihinde başarılı olan darbelerin yanında sonuçlanamayan girişimler de oldu. Bu girişimler ise şu tarihlerde yapıldı;
- 21 Ekim 1961
- 22 Şubat 1962
- 20 Mayıs 1963
- 20 Mayıs 1969
- 9 Mart 1971
- 15 Temmuz 2016
Tüm darbe girişimlerinin içerisinde en çok zarar veren 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi’dir. Bu girişim sonucunda darbeyi engellemeye çalışan 296 kişi öldü, 1491 kişi ise yaralandı. Darbe yanlıları olan 104 kişi öldü, 8036 asker gözaltına alındı. TBMM bombalandı ve Cumhurbaşkanına suikast girişiminde bulunuldu. 21 Temmuz MGK toplantısı sonrası TBMM tarafından anayasanın 120. maddesi gereğince OHAL ilan edildi. Darbe girişiminin arkasında yer alan FETÖ elebaşı Fetullah Gülen kırmızı listeye alındı. Gülen Paralel Devlet Yapılanması lideri olarak suçlanmakta.
Bir önceki yazımız olan Cumhuriyetin İlk Yıllarında Sağlık Alanında Yapılan Çalışmalar başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
