Londra Antlaşması Maddeleri ve Sonuçları

Balkan Savaşları Osmanlı Devleti’nin en zor döneminde patlak vermiş ve Osmanlı’nın Avrupa’dan tamamen silinmeye çalışılması bakımından önemlidir. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa isyanına kadar uzanan dönem içerisinde gerçekleşen siyasal olaylar Osmanlı Devleti’ni son derece güçsüz bırakmış, devletin eski gücüne kavuşması için yapılan birçok yenilik ve askeri iyileştirmeler de buna çare olamamıştır.

Rusya’nın kışkırtmaları ve Balkan Devletlerinin hemen hepsinin bağımsızlık mücadelesinde olması Balkanlarda önemli bir savaşın habercisiydi. Buna ek olarak Sultan Abdülhamid’in tahttan indirilmesinden sonra başa gelen İttihat ve Terakki hükümeti Başkan toplumları arasında yıllardır problem olan kilise sorununu da çözmüş görünüyordu. Ancak bu problemin çözülmesi Balkan Devletlerinin bir araya gelerek anlaşmalarını kolaylaştırdı. Buna Rusya’nın kışkırtmaları da eklenince savaş kaçınılmaz bir hal almıştır.

Balkan Savaşı

Savaşın başında Osmanlı Devleti’nin galip geleceğini düşünen Avrupalı Devletler savaşın sonucu ne olursa olsun herhangi bir sınır değişikliğini kabul etmeyeceklerini bildirdiler. Bütün bu gelişmeler çerçevesinde Karadağ Osmanlı Devleti’ne savaş ilan eden ilk devlet oldu. Daha sonra sırasıyla Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan Osmanlı’ya savaş ilan ederek savaşa katıldılar. Bütün cephelerde ağır bir yenilgiye uğrayan Osmanlı Devleti Edirne Enez hattına kadar çekilmek zorunda kaldı. 

Savaş devam ederken kendi çıkarları doğrultusunda harekete geçen Avrupalı devletler Osmanlı Devleti’ni ve balkan devletlerini bir konferansta topladılar. Londra’da toplanan konferans neticesinde Osmanlı Devleti tarihinin en ağır antlaşmalarından birini imzalamak zorunda kaldı. Antlaşmanın imzalanması Osmanlı hariç kimseyi memnun etmemiştir. Özellikle balkan devletleri kendi aralarında çekişmeye başladı ve Birinci Balkan Savaşı esnasında en büyük payı alan Bulgaristan’a karşı savaş ilan ettiler. Böylece İkinci Balkan Savaşı başlamış oldu.

Londra Antlaşması ve Sonuçları

Balkan Savaşları sonrasında Osmanlı Devleti’nin mağlup olması Avrupalı devletlerin savaştan önce aldıkları sınırların değişmeyeceği yönündeki kararını unutturmuştur. Bu bakımdan her zaman için kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden büyük devletler sınırların tamamını Osmanlı Devleti aleyhine değiştirdiler. Bu bakımdan imzalanan Londra Antlaşması ağır şartlarıyla Osmanlı Devleti’nin batı topraklarını sadece Trakya ile sınırlandırmıştır. Edirne bile Bulgaristan’da kalmıştır. Bu çerçevede antlaşmanın maddeleri şu şekildedir:

• Osmanlı Devleti’nin batı sınırı Enez hattı olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda Osmanlı’nın Balkanlarla ilgili bütün bağı koparılmış ve milyonlarca Osmanlı Türk’ü mülteci konumuna düşmüştür.
• Devletin yaklaşık 500 yıldır hâkim olduğu Selanik, Makedonya ve Girit Yunanistan’a bırakılmıştır.
• Makedonya üç bölgeye ayrılmış bir kısmı Yunanistan’a bir kısmı da Sırbistan’a bırakılmıştır.

Antlaşmanın bu üç maddesi Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki hakimiyetinin büyük ölçüde kaybettiğini gösterir. Artık devlet dağılma aşamasındadır. Bir sene sonra patlak veren Birinci Dünya Savaşı neticesinde Osmanlı tamamen tarih sahnesinden çekilmiştir. Antlaşma sonrasında avantajlı konumunda olan Bulgaristan’a karşı diğer devletler İkinci Balkan Savaşı’nı başlatmıştır.

Bir önceki yazımız olan İkta Sistemi Nedir? Faydaları Nelerdir? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.