Kösem Sultan Kimdir?

0

Osmanlı tarihinde hayatı hakkında en çok merak edilen ve kadın sultanlar arasında en etkili olan isim olarak ifade edilen Kösem Sultan I. Ahmet’in eşi ve Sultan IV. Murat ve Sultan İbrahim’in annesidir. Aslen Rum olan Kösem Sultan Mora’da doğmuş ve Türk akıncılarına esir düşerek İstanbul’a gelmiş ve hareme girmiştir. Tarihte “Valide-i Muazzama, Ümmü’l Mü’minin, Mehd-i Ulya ve Valide-i Kebire” gibi sıfatlarla anılan Kösem Sultan hayır işlerinde ve devlet işlerinde en önde gelen valide sultanlardan biri olmuştur.

Asıl ismi Mahpeyker olsa da cildinin güzelliği ve pürüzsüzlüğü sebebiyle “Kösem” unvanını alan Mahpeyker Kösem Sultan saray hareminde Sultan I. Ahmet’in dikkatini çekmiş ve onun gözdelerinden biri olmuştur. Bununla birlikte padişaha bir erkek çocuk vererek haseki oldu ve saraydaki etkisini artırmaya başladı. Sultan I. Ahmet döneminde henüz genç ve tecrübesiz olması sebebiyle istediği ölçüde etkili olamayan Kösem Sultan’ın asıl hikayesi Sultan Ahmet vefat ettikten sonra başlayacaktır.

Valide-i Muazzama Kösem Sultan

Sultan I. Ahmet vefat ettiğinde henüz yirmi yedi yaşında olan Kösem Sultan ilk olarak taht oyunlarına bu dönemde başladı. Asıl tahta çıkması gereken Hatice Sultan’ın oğlu Osman yerine kendi istediği Sultan Mustafa’nın tahta çıkmasına yardımcı oldu. Böylece sarayda daha çok kontrolü ele almış bulunuyordu. Ancak çok geçmeden Sultan Mustafa tahttan indirildi ve yerine Sultan I. Osman tahta çıkarıldı. Bu değişiklikle birlikte biraz geri planda kalan Kösem Sultan eski sarayda ikamete mecbur kaldı.

Sultan Osman’dan sonra tahta çıkan oğlu Sultan IV. Murat zamanında Valide-i Sultan olarak saraya dönen Kösem Sultan yeni padişahın henüz 12 yaşında olması sebebiyle sarayda idareyi eline aldı ve devleti yönetmeye başladı. Devlet işlerini yakından takip eden Kösem Sultan Bağdat’taki karışıklıklar, Kırım’daki huzursuzluklar ile Abaza Paşa isyanının bastırılması konusunda devlet adamlarıyla istişarelerde bulundu. Bu hakimiyeti Sultan Murat’ın hakimiyeti ele alışına kadar devam ettirse de ilerleyen zamanlarda da oğluna nüfuz etmeyi başardı.

Kösem Sultan Canlandırılmış Görsel

Ümmü’l Mü’minin Hayırsever Valide

Sultan IV. Mehmet’in saltanata geçmesiyle birlikte padişahın annesi olan Turhan Sultan ile Kösem Sultan arasında önemli bir rekabet başladı. Turhan Sultan’ı saf dışı bırakmak istediyse de kurduğu planda başarılı olamayan Kösem Sultan Turhan Sultan’ın adamları tarafından yakalanarak öldürüldü. Böylece öldürülen ilk valide-i sultan oldu.

Siyasi yaşantısının yanında hayır işleriyle de anılan Kösem Sultan gelirlerinin büyük çoğunluğunu hayır işlerine harcamıştır. Hapishanelere gider borçlarından ötürü zindana düşenlerin borçlarını ödeyerek onları zindandan çıkarmıştır. Bununla birlikte kimsesiz kız çocuklarını bir müddet yetiştirir ve daha sonra ise çeyizleriyle birlikte onları gelin ederdi. Ayrıca birçok cami, külliye, han, hamam, şifahane, çeşme, mektep ve medresenin de yapılmasında önemli gayretler sarf etmiştir.

Bir önceki yazımız olan İbn-i Sina Kimdir? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir